Türk

PAPİRÜS 28 (Artshop, Istanbul 10.20)

per sempre, per sempre, per sempre…

vorrei che ti mettessi quel vestito
che hai comprato in un giorno di luglio
dopo che avevi detto ti amo anch’io
vorrei che ti mettessi quel vestito
per me, un’ultima volta,
poi, vorrei fondermi alla terra
e riposare dove lei riposa
8.1.14
sonsuza, sonsuza, sonsuza…
bir temmuz günü aldığın
o elbiseyi giymeni isterdim
“ben de sana aşığım” dedikten sonra
o elbiseyi giymeni
benim için, son bir defa
sonrasında toprağa karışmak isterdim
ve yatmak onun yattığı yerde
8.1.14

la poesia è anarchica, risponde a leggi solo proprie, non può e non deve piegarsi a nient’altro
che a se stessa.
la sua legge interiore è ritmo, musica assoluta.
questo spiega la commozione che proviamo nell’ascoltare letture di poesia in lingue a noi sconosciute.
abbiamo l’impressione di comprendere
anche se non capiamo le parole,
perché le nostre molecole entrano in risonanza con la musica profonda della poesia,
che è la stessa in ogni lingua: un ultrasuono, un rumore bianco.
una lingua invisibile, un ronzio nucleare
traducibile per approssimazione,
una sonorità che entra in risonanza con la parte più estranea e profonda delle nostre molecole.
come certa musica – penso al Chiaro di luna di Ludwig van Beethoven – è un linguaggio
letteralmente universale:
i poeti lo scrivono da sempre, ma le recenti scoperte astrofisiche lo confermano
con rigore scientifico, non più solo intuitivo: il nucleo più profondo di noi
è composto della stessa materia delle stelle.
parole di Margherita Hack: “Tutta la materia di cui siamo fatti l’hanno costruita le stelle. Tutti gli elementi, dall’idrogeno all’uranio, sono stati fatti nelle reazioni nucleari che avvengono nelle supernovae, stelle molto più grandi del Sole, che alla fine della

loro vita esplodono e sparpagliano nello spazio
il risultato di tutte le reazioni nucleari avvenute al loro interno.”
dalle scoperte ultimissime sappiamo ancora che
metà degli atomi che formano i nostri corpi è materia prodotta fuori dalla Via Lattea, viene da una distanza che non si può
commensurare.
la vibrazione delle nostre molecole entra in risonanza materiale con la vibrazione dell’universo,
fin dentro l’universo sconosciuto. questa forza
“che move il sole e l’altre stelle”
è quella che Dante chiama “amore”.
la poesia intercetta il corale profondo e ininterrotto di questa forza, intona la sua voce
al rombo delle stelle extragalattiche.
è un oggetto fatto di parole
sempre d’amore.
e basta.

Roma, 8 ottobre 2017

anarşidir şiir, sadece kendi yasalarına uyar, kendinden başka
hiçbir şeye boyun eğmez,
eğmemeli.
İç yasası ritim, mutlak müzik.
Bu açıklıyor işte bilmediğimiz dillerde şiirler dinlerken
duygulanmamızı.
Sözcükleri anlamasak bile anlamışız gibi gelir,
her zerremiz yankılanır şiirin derin müziğiyle
ki her dilde aynıdır o müzik: sesötesi, bir beyaz ses.
Görünmez bir dil, yalnızca tahminle çevrilebilen
bir nükleer titreşim, her zerremizin en derininde
yankılanan bir ses.
Bazı besteler gibi – Beethoven’ın Ayışığı Sonatı mesela –
gerçekten evrensel bir dil:
Şairler hep yazmış onu, astrofizikteki son keşifler
sadece sezgi ile değil, bilimsel bir kesinlikle tespit etti:
bizim en derin ana hücremiz
yıldızlarla aynı maddedendir.
Astronom Margherita Hack’ın dediği gibi
“Bizi yapan her maddeyi, yıldızlar yaratmış. Hidrojenden uranyuma her öge, güneşten çok daha büyük olan süpernova yıldızlarındaki nükleer reaksiyonları yaratmış. Supernovae bir patlamayla ölür de içlerindeki reaksiyon maddeleri uzaya gonderiyorlar.”
en son keşiflerden biliyoruz ki
gövdemize biçim veren atomların yarısı
Samanyolu dışında üretilmiş,
ölçülemez bir uzaklıktan gelmiş.
Zerrelerimizin titreşimi, evrenin
titreşimiyle yankılanıyor,
bilinmeyen evrene kadar.
“güneşi ve diğer yıldızları hareket ettiren” bu güce,
aşk diyor Dante.
Şiir, bu gücün derin ve bitmeyen korosunu durdurabilir,
ton verebilir onun sesine galaksi ötesi yıldızların gürültüsüyle.
Aşk sözcüklerinden
yapılmış bir nesnedir şiir.
Hepsi bu.
Roma, 8 Ekim 2017

l’usignolo

è stato qui un usignolo. non avrebbe dovuto essere qui, ma era qui. e ha cantato tanto. io facevo il mio piccolo canto silenzioso e lui il suo. chissà per chi cantava, forse solo per la dolcezza di cantare. senza scopo, senza vittoria. con la vita all’altezza del suo canto.

è così, cara Alba, io cerco che la vita sia all’altezza del canto. è questa la sventura e questo è il bene.
io ti ho tutta vestita del mio canto d’amore
io ti ho tutta innalzata, come erba di marzo che buca
la terra dell’inverno, come il raglio di un’asina tra i cardi
lanaioli, la barra alare gialla
degli uccelli del cielo. la tua vita
ha risposto. il tuo corpo
ha risposto
al mio canto. poi, è tornato nel limite. ma l’usignolo, fuori
tempo e fuori dalla terra
calda d’Africa, qui, dal cuore dell’inverno occidentale
canta, continua, canta

4.1.14

bülbül

Burdaydı bir bülbül. Burda olmamalıydı ama burdaydı. Hem de uzun uzun söyledi şarkısını. Ben kısa ve sessiz şarkımı söylüyordum, o da kendininkini söyledi. Kim bilir kimin için söylediğini, belki de sadece şarkı söylemenin hoşluğu adına. Konusuz ve zafersiz. Hayatıyla, şarkısı kadar yüksek tonda.

Sevgili seher, ben de hayatı aynı şarkılar gibi yüksek tonda kılmak için uğraştım. Felaket de burda, iyilik de.
Aşk ilahimle giydirdim seni,
Seni dirilttim kışın toprağını yırtan
Mart otu gibi,
Yabani enginarların arasındaki eşeğin anırması gibi
gökte kuşların çizdiği sarı çizgiler gibi.
Hayatın cevap verdi. Bedenin, cevap verdi
ilahime.
Sonra kendi sınırının içine çekildi.
Zamanın ve Afrika’nın sıcak toprağının
dışında bülbül, tam da burda,
bir batılı kışın kalbinden
söylüyor, devam ediyor söylemeye, söylüyor
elevazione
vedo una prevalenza di grano e gioia
e un commosso desiderio di vivere
nella carne che pascola
tra grandi rettili
al fondo del cratere
o sta a galla sui posatoi del cielo
con veli di calcare
sulla pagina inferiore delle ali
certe figure carponi
assumono la posizione eretta per vedere il pericolo oltre l’erba alta
certe altre figure meno superbe
certi tranquilli animali bianchi
simili a capre, continuano a ruminare
e la natura li lavora dentro come il sangue terrestre lavora
le vene del marmo. mentre appaiono
distratti, essi comunicano attraverso il sangue
la loro obbedienza consiste
nell’appartenenza alla neve
che esalta il sapore del sangue
quelli che si alzano in piedi nella preistoria saranno
umani: snaturati e avulsi
essi sono la specie
conscia del tempo
che urge fuori dall’erba
vedo quanto somigliavamo alla terra. poi
alle capre. infine
eccoci storia, eccoci tempo
e crimine
yükseliş
Sevinci gördüm ve tahılın bolluğunu,
volkanın dibinde
büyük sürüngenlerin arasında otlarken
zıplayan yaşama arzusunu
sevinci gördüm, kanatların kireçle örtülü
ve gökteki tüneklere inen
yaratıklarda
bazı sürünen yaratıklar uzun otların ötesindeki tehlikeyi görmek için
ayağa kalkar
diğer sürünenler, zarif olmayanlar yani,
sakin beyaz hayvanlar
keçilere benzeyenler, otlamaya devam edenler
doğa onları bir çırpıda silip süpürür
soğurduğu gibi toprağın kanının mermerin damarlarını.
dalgın görünseler de
kanla konuşurlar.
kanın tadını güçlendiren
kara ait olmalarına
dayanır sadakatleri.
tarihöncesinde ayağa kalkanlar
insan olacak: yozlaşmış ve ayrı düşmüşler.
otların ötesinde acele eden
zamanın farkındalar onlar.
Görüyorum ne kadar benzermişiz toprağa. Sonra
keçilere. Sonunda tarih biziz,
zaman biziz ve suç
crimine
io vedo sollevarsi la mia specie e vedo sollevarsi
la scheggia d’osso
mentre una vibrazione diversa
dalla parola trema dentro la mano di quello
che la solleva
e la vibra: la prima idea di crimine
un nuovo bivio della specie
tra bene e male
staccati come figurine di fango
dal fondo secco della terra
dopo,
nella storia, saremo
le uniche creature
affette da un disturbo
di specie: eliminare i simili
a causa di astrazioni,
contravvenire alla nostra origine
Roma, 22-24 novembre 2012
cinayet
türümüzün ayağa kalkışını görüyorum,
kemikten o pulun kalkmasını da
kelimelerden ayrı bir titreme
onları kaldıran ve titreten elinde
bir kıpırdama görüyorum: işte
cinayetin ilk fikri,
türümüz için yeni bir yol ayrımı
iyilik ve kötülük arasında
çamurdan bir heykelcik gibi
toprağın kurumuş dibinden
çekildik
sonra
tarihte yalnız ikimize gelecek
türde köklü bir hastalık:
bizim gibileri yok etmek için
oluşumuza karşı çıkmak için
soyutlamalarla
çev.: Nicola Verderame, Gonca Özmen

Cephede, maden lambarının ışığı altında açtiklarında telgrafı,

Askerlerin kürek sesleriydi duyulan.
Meçhul bir akıbet
Dikenli teller gibi
Kol gezmekte ülkede
Kalaylı karavana kapları ve sarımsak kokuları arasında
Maria, kafamızın içindeki bu mezbele
Kapişan hayvanlarındır.
Ve sırtımıza kӧstebekler tünemiş.
Kalbini ver bana
Kalbini ver de taşıyayım ellerimle toprak gibi
Yanına vardığım bu tehlikeli zamanda
Maria, adımı zikretmekten hiç vazgeçme
Ben ӧlünce bile bırakma ellerimi
Sana ait olan isimler deryasında
Yalnız sen biliyorsun adımı Maria çünkü benim adımır
Boğazındaki düğüm, akıntıda boğulan bir adam gibi
B eyaz
Bembeyaz teninde boğulmuş kıyıya vurmuş.
Ölümden sonar bile,
Bu gece, ben kor halinde yanarken,
Adımı sӧyle Maria,
Tüm varlığınla.

Çeviri:Elif Irem Koç

Tiren Denizi tuzdan bir kodes
Çürüyen bir ceset
Bir hayvanın uykusunda
Uyandrırımayı bekleyn

Kayaların burgusu
Ve kırılmış beli
Harikülade bir olayın
Geçiyor hahilin yamacından
Hayvansa soğuk havanın sarhoşu

Azizler dikildi, sanki birer karabatak
Kafilenin ӧnderleri
Beklerler, gagaları açık
Denizin sesini duymayı

Buram buram kokarken yaz dӧnümü
Karayelin ensesinde uzanan kuşlar
Kanatlarının tüyleri tek tek solmuş
Acı tuz ormanında uzanırken

Bir yanda Eolya uçurumundaki rüzgarin sükuneti,
Bir yanda gümbür gümbür hücum borusu
Çamurdan mabetlerin üzerinde
Ve tuzlu gümüşün madeninde
Tüccar gemileri dururken tarların sığınaklarında

Çeviri: Necati Aykut Baytar

Gӧrdüm onum hyatla nasıl oynadığını,
Ve de izledim çelimsiz ruhunun,
Bir yumak olup keşfetmesini,
Dünyanın dӧrt bir bucağını,
Ve de evrenin kıpkızıl kucağını.

Gittin bir gün, sessiz sedasız,
Aşıp ufukları birkaç adımla,
keyifli keyfli, uzaklaştın umarsız
Yakarak kalbimi anılarınla.

Gittin, beş parasız,
Sırtında eskilerden kalma bir ceket
Başın ӧne eğik ve dilinde bir türkü.
Ama biliyorum dӧneceksin,
Ellerinde, ıslığınla yazdığın yalnız bir ӧykü.

Huzurluyum artık,
Sessizliğinle yoğurduğum gün ışıgı
Vuruyor yüzüme.
Hatırlıyorum, muhabbet ediyorken sensizlikle;
Kardeşliğimizin sesi yankılanıyor zihnimde.

Sen gӧremediğim gӧzlersin şimdi.
Sevginin nefret ile karişmış halisin,
Sen dünyanın en yüksek dağlarına taç yapılmış,
Sapasağlam bir kale ama aynı zamanda
En alçak ovalarda yüzüstü bırakılmış,
Damsız bir kulübesin.

Çeviri: Şahin Yaldız